Historia: Bralińska karczma część II

Publikujemy drugą część opracowania kępnianina, Kazimierza Cieplika, opisującego historię obecnej restauracji „Złoty Kłos” w Bralinie.

Wróćmy do losów życia Wojciecha Jerzego (Adalbert Georg) Przybyły. Pierwszą jego żoną była Maria Witek która prawdopodobnie pochodziła z sycowskiej parafii (z Kozy Wielkiej lub Ślizowa, w tych miejscowościach mieszkało wiele rodzin o nazwisku Witek). Tam, ok.1793 r. urodziła się córka Józefa (w 1814 r. wyszła w Bralinie za mąż za Tomasza Kurzawę). Małżeństwo przeprowadziło się do Bralina, gdzie Wojciech pracował w karczmie u swego ojca.
27.09.1795 r. urodził im się syn Michał (w 1829 r. ożenił się z Zuzanną Wilk). Niedługo potem Maria, żona Wojciecha umarła – nie w Bralinie, bo nie ma w księgach jej aktu zgonu.
12 listopada 1798 r. Wojciech, jako 29 letni wdowiec, ożenił się z 32 letnią Marianną Troska, córką mieszczanina Tomasza Troska. Ślubu tej parze udzielił ówczesny proboszcz ks. Laurentius Mosch a świadkami byli dwaj inni księża: proboszcz i dziekan z Sycowa – Johann Libor (był proboszczem w Bralinie w latach 1783–1786) i proboszcz Turkowych – Thomas Ulitzka.
Nie ulega wątpliwości, że Wojciech Przybyła był osobą wykształconą, znaną i cenioną zarówno w sycowskiej jak i bralińskiej parafii – stąd aż 3 księży uczestniczyło w ślubnej ceremonii.
Małżeństwo doczekało się sześciorga dzieci, z których połowa umarła jako niemowlęta:
- Zuzanna *04.08.1799 +19.08.1799
- Maria Joanna *11.08.1800 (w 1818 r. wyszła za mąż za urodzonego w Bralinie Ignacego Perlitiusa, nauczyciela w Bałdowicach
- Krystyna Józefa *03.03.1802 (w 1823 r. wyszła za mąż za Jana Nowoka z Mnichowic)
- Anna *16.05.1805 + 24.05.1805 (na Stickhusten – krztusiec)
- Zuzanna *14.01.1808 +22.02.1808 (na j.w.)
- Franciszek *30.09.1810 – dalsze jego losy są nieznane
W aktach chrztu swoich dzieci w latach 1799-1805 zapisany jest jako Bürgers – mieszczanin. W roku 1808 jest miejskim radnym – Ratsherr, a w 1810 jest już burmistrzem – Bürgemeister. Na awans w tej niewielkiej społeczności sam zapracował. Nie bez znaczenia był też fakt pochodzenia ze znanej, bogatej rodziny, od stuleci mieszkającej w Bralinie. W aktach małżeństw swoich córek w roku 1818 i 1823, a także syna w 1829 r. zapisany jest jako burmistrz. Był nim prawdopodobnie do 1830 r.
29 kwietnia 1835 r. w wieku 69 lat zmarła Marianna – żona Wojciecha. Niecałe 2 lata później, Wojciech liczący wtedy 68 lat, ożenił się po raz trzeci. Stało się to 22 stycznia 1837 r., a jego wybranką była 23 letnia panna Jadwiga Linke, córka zmarłego sołtysa z Goli. Bez wątpienia Jadwiga jako żona, dobrze opiekowała się swoim starszym od niej o 45 lat mężem. Wojciech Jerzy Przybyła – były burmistrz Bralina, zmarł 6 maja 1853 r. w wieku 83 lat. Wdowa po nim w 1855 r. wyszła powtórnie za mąż, za Johana Bystrego, wdowca z Perzowa.
Ostatnie dziecko Pawła Przybyły – Karol Przybyła, pozostawał w domu rodziców i pomagał w karczmie. 24 listopada 1807 r. ożenił się z 24 letnią Heleną Schubert, córką Thomasa Schuberta, sołtysa wsi Chojęcin. Małżeństwu urodziło się dziewięcioro dzieci:
- Jadwiga (Hedvig) *11.10.1809, w 1831 wyszła za mąż za Edwarda Troskę z Mnichowic
- Karol (Carl) *31.01.1813 +19.05.1815 (na Baule – buła, gula - prawdopodobnie dyfteryt)
- Franciszek (Franz) *05.03.1815 + 21.05.1815 (na Baule – j.w.)
- Michał (Michael) *28.09.1816 +04.08.1817 (na Stickfluß – astma)
- Maria *03.07.1818, w 1837 wyszła za mąż za Franciszka Grosska, nauczyciela w Kozie W.
- Joanna (Johanna) *11.02.1821, w 1838 wyszła za mąż za Grzegorza Słotę z Turkowych
- Antoni (Anton) *18.01.1824 – dalsze losy nieznane
- Józef (Joseph) *01.07.1826 – dalsze losy nieznane
- Zuzanna (Susanna) *26.05.1829, w 1849 r. wyszła za mąż za Antoniego Kublika z Mnichowic.
Prawdopodobnie w roku 1809 Karol Przybyła przejął funkcję sołtysa od ojca, bo we wszystkich aktach chrztów, małżeństw i zgonów swoich dzieci zapisany jest jako karczmarz i sołtys. Po śmierci ojca w 1814 r. przejął również karczmę. Nieznane są losy dwóch jego synów: Antoniego i Józefa – nie żenili się w Bralinie i tutaj nie umarli. Karol Przybyła był ostatnim właścicielem karczmy, umarł 6 września 1836, a jego żona Helena - 19 października 1844 r.
Bardzo ciekawy jest zapis aktu małżeństwa ich córki Marii, która 27 czerwca 1837 r. wyszła za mąż za Franciszka Grosska, nauczyciela w Kozie (Wielkiej), syna mieszczanina Antoniego Grosska z Bralina: „Jungfrau Maria Przibylla, mittelsten Tochter nach dem verstorben Schulze und Kretschmer Carl Przibylla aus dorf Bralin” – panna Maria Przybyła, środkowa córka zmarłego sołtysa i karczmarza Karola Przybyły ze wsi Bralin. Również w akcie małżeństwa Joanny Przybyła w 1838 r. zapisano, że jest córką zmarłego sołtysa i karczmarza ze wsi Bralin. Gdzie zatem przebiegała granica między miastem Bralin, a wsią Bralin ? Jak rozumieć zapis z hipoteki, że: karczma należąca do Paula Przybilli stoi na rynku (targowisku) tutejszego miasta ?
W czerwcu 1852 r. przeprowadzono i podpisano reces (Rezeß)5 wszystkich gruntów należących do bralińskiego majątku (którego właścicielem był Calixt Biron von Kurland z Sycowa) i mieszkańców Bralina. W jego wyniku do karczmy przypisano już tylko 5.56 ha pól i łąk.
Ponieważ księgę wieczystą karczmy i należącego do niej gospodarstwa w Bralinie założono dopiero w 1861 r. a w pierwszym wpisie jest tylko informacja o recesie, nie wiadomo dokładnie kto i kiedy sprzedał karczmę Żydowi Simonowi Berkowitzowi, a stało się to przed rokiem 1848.
27 lipca 1880 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w Bralinie zostało zawarte małżeństwo między handlarzem Moritzem Holz z Sycowa z Helene Berkowitz ur. 20.10.1851 r. we wsi Bralin, córki właściciela gościńca (Gastwirth) Simona Berkowitza i jego żony Jettel z d. Freund zamieszkałych we wsi Bralin. To małżeństwo nie zamieszkało w Bralinie.

~ Opracował Kazimierz Cieplik

Więcej w nr 38 (1293) 2018 r. „Tygodnika Kępińskiego”.